CENZURA » projekt

Projekt ma na celu stworzenie pierwszego w Polsce kompleksowego leksykonu pojęć cenzurologicznych opartego na systematycznej analizie materiałów cyfrowych z XX wieku. Badania obejmą systemy kontroli druków w Polsce 1900-2000, ze szczególnym uwzględnieniem cenzury politycznej i obyczajowej w kluczowych okresach: II Rzeczpospolita, okupacja niemiecka, PRL oraz transformacja ustrojowa. Wykorzystując zasoby dokumentów Federacji Bibliotek Cyfrowych, zespół przeprowadzi masową ekscerpcję tekstów zawierających terminologię cenzurologiczną przy użyciu algorytmów wyszukiwania pełnotekstowego i technik Natural Language Processing. Zastosowanie wyrażeń regularnych umożliwi identyfikację pojęć w różnych kontekstach językowych i historycznych. Projekt wykracza poza dotychczasowe badania koncentrujące się głównie na modelach niemieckim i radzieckim, uwzględniając także doświadczenia innych systemów europejskich i światowych. Analiza porównawcza obejmie francuski model liberalizacji mediów po 1968 roku, hiszpańską cenzurę Franco z "konsultacjami dobrowolnymi", portugalski Estado Novo z katolicką kontrolą moralną, irlandzką cenzurę publikacji z Radą Cenzorów, meksykańską "miękką cenzurę" przez naciski ekonomiczne czy amerykańską autocenzurę w Hollywood. Planowane badania mają charakter edytorsko-dokumentacyjno-słownikowy z zastosowaniem fotodokumentacji. Nowoczesne technologie pozwolą na analizę materiałów w skali niemożliwej przy tradycyjnych metodach - od automatycznej ekscerpcji po analizę frekwencyjną terminologii.

Utworzenie przeszukiwalnej bazy z metadanymi umożliwi szersze wykorzystanie wyników przez środowisko naukowe, oferując narzędzia do filtrowania według okresu, typu źródła i tematyki. Specyfika projektu polega na połączeniu metod humanistycznych z technologiami cyfrowymi oraz interdyscyplinarnym podejściem łączącym historię, językoznawstwo i informatykę, co stanowi innowacyjne podejście w polskiej cenzurologii i przyczyni się do rozwoju digital humanities w Polsce.

Projekt NPRH